Het is alweer herfst, hoewel dat in de eerste helft van deze maand nauwelijks te merken viel. In dit jaargetijde van vallende bladeren en warme kleuren, op zaterdag 18 november, staat onze volgende algemene ledenvergadering gepland. Een bijzondere ledenvergadering, opgeluisterd met aansprekende muziek, want op die dag vieren we ons tienjarig bestaan. Dat is een moment om bij stil te staan, omdat het aan de ene kant een feestje waard is en aan de andere kant ook een beetje triest.
Bij de oprichting was de gedachte nog dat in een paar jaar tijd het belangrijkste doel – politiek draagvlak voor een autonome route naar het levenseinde – wel zou zijn gehaald. Dat is niet gelukt, kunnen we achteraf constateren. Daar staat tegenover dat meerdere politieke partijen, die nu in het parlement zijn vertegenwoordigd, teksten in het verkiezingsprogramma hebben opgenomen met duidelijke stappen in onze richting. Beter gezegd: stappen vooruit. En dat geeft de burger moed.
Op 25 oktober zette de CLW haar volgende, zeer belangwekkende stap. Ten overstaan van de pers en enkele Kamerleden presenteerde bestuurslid Bert Homan de voorgenomen proeftuin en richtte zich, met de woorden: ‘de politiek is nu aan zet’, ook en vooral tot onze regeringsleiders. Zij zijn degenen die het mogelijk kunnen, nee moeten, maken dat de CLW daadwerkelijk van start kan met de proeftuin Laatste Wil
Kort gezegd is de proeftuin een gecontroleerde, veilige, omgeving waarbij mensen van 55 jaar en ouder, de mogelijkheid geboden wordt om in eigen regie hun levenseinde te bepalen. Uiteraard omgeven met zorgvuldigheidseisen en voldoende veiligheid voor deelnemers, hun omgeving en de maatschappij. De opzet van deze proeftuin is om minimaal 10.000 mensen gedurende tien jaar mee te laten doen. Als zij in die tijd de wens krijgen hun leven te beëindigen in eigen regie, wordt dat mogelijk gemaakt. Ook kan dat dan in aanwezigheid van hun naasten om zo het stervensproces rustig en menswaardig te laten zijn.
Meer weten over de proeftuin? Kijk hier op onze website. Bij interesse kunt u zich hier aanmelden
De veroordeling van Albert Heringa voor hulp bij zelfdoding
Door: Lidy Schoon
Waar het wantrouwen tegen politici groot is, hebben de meeste Nederlanders een groot vertrouwen in rechters, blijkt uit een recente opiniepeiling.1 Dit positieve oordeel is vooral gebaseerd op de berichtgeving in de media want zo’n 80% van de mensen heeft nog nooit een rechtszitting bijgewoond en zij zijn over het algemeen onwetend over het rechtssysteem.2 Voor mensen die vervolgd worden voor hulp bij zelfdoding, zal dit veelal hun eerste aanraking met politie en justitie zijn.
Als je dan als verdachte in de rechtbank zit, kan dat vertrouwen in de onafhankelijke rechtspraak een forse deuk oplopen, zoals bij Albert Heringa (1942), vervolgd voor hulp bij zelfdoding van zijn moeder. Dit leidde tot een eerste rechtszaak in 2013 om te eindigen met de definitieve uitspraak van de Hoge Raad in 2019. In zijn boek laat Heringa zien hoe het Openbaar Ministerie (OM) alles op alles zette om de strafbaarheid van hulp bij zelfdoding te handhaven. De argeloze lezer krijgt een onthutsend beeld voorgeschoteld. In 2008 overleed Moek, de moeder van Heringa door zelfdoding. De 100-jarige Moek was klaar met haar leven en had allerlei lichamelijke kwalen. Haar huisarts wilde niet helpen met euthanasie, daarom had zij zelf medicijnen verzameld. Toen Heringa de werking opzocht van deze medicijnen, kwam hij tot de conclusie dat Moek hiermee waarschijnlijk niet de door haar gewenste dood kon realiseren. Heringa gaf haar anti-malaria pillen die hij nog had van zijn tijd in de tropen en die ook voor zelfdoding worden gebruikt. Om het verpleeghuis niet op het spoor van de levensbeëindiging te brengen, moest Heringa zijn moeder vroegtijdig verlaten. De dienstdoende arts stelde een natuurlijke dood vast. Pas door een tv-documentaire over Moek in 2010 kwam de ware toedracht aan het licht. Door dit verhaal naar buiten te brengen, nam Heringa bewust het risico van strafrechtelijke vervolging.
Weet u al op welke partij u gaat stemmen bij de verkiezingen op 22 november? En wilt u de realisering van een levenseinde in eigen regie laten meewegen in uw stem? Dan hebt u de keuze uit GroenLinks-PvdA, VVD, Volt, D66, BBB en Partij voor de Dieren.
Hieronder leest u de standpunten van deze en andere politieke partijen.
Steeds meer blijkt hoeveel verdriet er zit achter zelfdodingen waarvan de gruwelijkheid had kunnen worden voorkomen als de overheid de wens tot levensbeëindiging in eigen regie zou respecteren door adequate wet- en regelgeving. In dat geval kan het zelfgewilde einde juist een mooie herinnering zijn voor de nabestaanden, hoe treurig het afscheid ook is.
Dhara met haar vader een uur voor zijn dood Door: Dhara de Nobel
Het is 30 graden in september. Ik zit in de schaduw van de notenboom in de tuin en lees de laatste briefwisselingen met mijn vader ter voorbereiding op dit schrijven. Opeens zit ik te huilen.
Mijn vader, kunstenaar Cor de Nobel, zei al tien jaar dat het genoeg was. Hij was moe, zijn leven voltooid. Hij wilde niet meer, had pijn en daarmee bedoelde hij niet alleen zijn fysieke ongemakken. Na veertig jaar huwelijk wilde hij scheiden van zijn vrouw. Dapper voor iemand van in de tachtig, maar ook een toestand. Na die tien jaar persisteren in zijn doodswens kreeg hij op een gegeven moment groen licht. Ik was met hem mee naar een bezoek aan zijn geriater die tijdens het consult nog weer eens zei dat mijn vader depressief was en dat dat behandelbaar zou zijn. Mijn vader slikte echter die pillen niet, ook dat wilde hij niet meer. Het gesprek nam een wending toen ik vroeg waarom iemand van 82 die ongelukkig is, op het punt staat te scheiden, allerlei klachten heeft en het leven moe is, zo nodig opgevrolijkt moest worden. Ter eer en meerdere glorie van wie? “Laat hem gaan in de waardigheid die hij nu nog heeft.” De man keek me aan en luisterde.
In het Verenigd Koninkrijk zouden 88 mensen zijn overleden na het innemen van natriumnitriet, een legaal maar potentieel dodelijk chemisch middel. Dit werd geleverd door de 57-jarige Canadees Kenneth Law. Hij wordt door de Britse politie verdacht van hulp bij zelfdoding.
Sinds 2021 zou hij dit middel hebben verkocht en verzonden naar duizenden mensen, in meer dan veertig landen, die zelfdoding overwegen. Kenneth Law werd op 2 mei 2023 gearresteerd door de Canadese politie en beschuldigd van ‘het adviseren of helpen bij zelfmoord’ met betrekking tot twee mensen in Ontario, een misdrijf waarop volgens de Canadese wet veertien jaar gevangenisstraf staat. Sinds de zomer zijn twaalf andere vermeende slachtoffers, tussen 16 en 36 jaar oud, toegevoegd aan zijn aanklacht in Canada.
De CLW heeft een webshop ingericht. Er zijn inmiddels meerdere boekjes die u kunt bestellen. Van het boek “Om de dooie dood niet!” kunt u één of vijf exemplaren of een veelvoud daarvan bestellen. Mogelijk kunt u er anderen een plezier mee doen. Leden kunnen via de webshop de geprinte versie van het informatiepakket bestellen. Tenslotte kunt u ook folders van de CLW bestellen. Deze zijn uiteraard kosteloos. Laat ons weten hoeveel u er wilt. Het is fijn als u deze folders aan mensen in uw omgeving wilt uitdelen.
De website THE END is een verzamelplaats van binnen- en buitenlandse speelfilms, korte films en documentaires over het zelf gewilde levenseinde en meer. Klik hier om het aanbod te bekijken.
De Coöperatie Laatste Wil heeft een eigen videokanaal op YouTube, onder de naam: Coöperatie Laatste Wil. Programmamaker Eveline van Dijck heeft de filmpjes belangeloos voor de CLW gemaakt. Er komen steeds weer nieuwe video’s bij.
