Volleefd. Vol-leefd. Er zijn van die woorden die blijven hangen als ze voorbijkomen. Zoals volleefd als synoniem voor voltooid leven. Het gaat dan om een leven dat klaar is en waar je geen toegevoegde waarde meer in kunt ontdekken. Een leven dat erom vraagt beëindigd te worden en waarin het proces van sterven de laatste ervaring is die ertoe doet, zo lijkt het.
En dan komen de oordelen. Oordelen van de omstanders die daar iets van vinden. Die je willen weerhouden van je laatste actie: je leven beëindigen in eigen regie. Inmiddels kennen we die oordelen wel zo’n beetje. Veelal zijn ze ingegeven door de eigen angst voor ideeën over sterven en dood. Een begrijpelijke angst omdat we willen blijven leven. We zien die angst bij mensen individueel, bij groepen en bij de samenleving als geheel. Die angst wordt dan een reden (een excuus?) om je te bemoeien met de wens van de ander om zijn leven te beëindigen. Wij zijn niet van deze oordelen. Wij willen dat mensen die voor zichzelf vaststellen dat ze het leven volleefd hebben, daar op hun tijd en manier afscheid van kunnen nemen.
Enkele voorbeelden uit de laatste week:
Een vrouw van bijna negentig jaar die ineens een beetje last had, naar het ziekenhuis ging en een uitgezaaide kanker bleek te hebben;
Een man van midden vijftig met een psychiatrische aandoening die het genoeg vindt en dood wil;
Een deftig sprekende vrouw die bang is voor de erfelijkheid van dementie en die nu het laatstewilmiddel in huis wil hebben;
Een wat oudere dame (“Mijn computer is een half jaar kapot geweest, maar nu kan ik er weer op”) die zich geen raad weet met het informatiepakket dat op de ledenpagina staat, en die voor haar gemoedsrust het middel in huis wil hebben;
Een Belg die zich zorgen maakt over zijn verslechterende gezondheid en die maar geen mogelijkheden ziet het laatstewilmiddel te bestellen;
Een vrouw van eind zestig, zonder lichamelijke of geestelijke klachten, die het leven gewoon volleefd vindt;
Een weduwnaar van ruim negentig die het leven niet meer ziet zitten.
Zo maar een paar voorbeelden van mensen die weloverwogen en consistent bezig zijn met hun levenseinde. Mensen die het verdienen dat we hun wensen zonder oordelen, met mededogen en met liefde ontvangen. En die het verdienen hun levenseinde - als het zo ver is – in alle transparantie en op een zelfverkozen manier te kunnen waarmaken.
“Ik ben lid geworden van de Coöperatie Laatste Wil omdat ik graag zelf wil kunnen beslissen wanneer mijn mooie leven mooi genoeg is geweest. Gek genoeg kan dat nu niet. Nou ja, het kan wel, maar alleen op manieren die heel akelig zijn, ook voor vrienden, familie, politieagent en treinmachinist.
Ik denk dat er niemand is die zomaar een einde aan z’n leven maakt. Ik al helemaal niet. Maar ik vind ook dat iedereen het recht heeft zelf te bepalen wanneer hij gaat. Zonder afhankelijk te zijn van een arts die ineens gaat twijfelen of je bijvoorbeeld wel goed bij je hoofd bent. Ik heb niks tegen regels, maar die voor mijn eigen einde schrijf ik liever zelf.
Daarom heb ik een laatstewilmiddel in huis. Ik houd van het leven en mocht ooit het moment komen dat ik er genoeg van heb, dan kan ik op een beschaafde manier vertrekken.”
ALS HUMANIST ZEG IK: GEEN AUTORITEIT BOVEN DE MENS
Door Ank van Rijnsoever
Sinds 2016 staat Christa Compas (58) aan het roer bij het Humanistisch Verbond. Zij ziet veel overeenkomsten tussen de missies van het Verbond en van de Coöperatie Laatste Wil, waaronder het beslechten van het taboe op het zelfgekozen levenseinde. Christa Compas kan bogen op een brede carrière in het maatschappelijk veld. Zo werkte ze in diverse functies bij vakcentrale FNV en was ze medeoprichter van emancipatiebeweging Women Inc.
Als directeur van het Humanistisch Verbond wil ze zich, evenals de Coöperatie Laatste Wil, sterk maken voor het recht op een zelfgekozen levenseinde, ook bij voltooid leven, in wettelijk opzicht. "Individuele vrijheid, zolang die niet ten koste gaat van de vrijheid van anderen, en gelijkwaardigheid zijn de basis daarbij” aldus Compas. “Dat houdt in dat geen overheid of kerk zich door wet of politieke overtuiging mag bemoeien met ons privéleven. Als humanisten vinden we dat je zelf verantwoordelijk bent voor je moreel kompas en daarom ook geheel autonoom moet kunnen beslissen over je levenseinde. Ons Verbond heeft vanaf de oprichting thema's rondom het levenseinde geagendeerd."
Om duidelijk uit te leggen waar we voor staan, willen we zo veel mogelijk mensen kennis laten maken met de Coöperatie Laatste Wil. Daarom vernieuwden we onze website, want dat is ons visitekaartje, en zorgden voor een betere online vindbaarheid. Neem eens een kijkje en luister bijvoorbeeld naar wat Henny Huisman vindt van een zelfgekozen levenseinde. Of bekijk "Volle Zalen" waarin Jenny Arean zich uitspreekt over haar wens het middel in huis te hebben.
EUTHANASIE IN PORTUGAL EN SPANJE
Portugal wordt het vierde land in Europa waar euthanasie mogelijk wordt. Een nieuwe wet zorgt ervoor dat mensen van boven 18 jaar hulp krijgen om te sterven. Er moet sprake zijn van een terminale ziekte en ondraaglijk lijden en de stervende moet wilsbekwaam zijn. Alleen ingezetenen kunnen toestemming krijgen voor euthanasie. Dit is om te voorkomen dat mensen uit het buitenland er speciaal voor naar Portugal reizen.
In de laatste week van januari was er een internetbijeenkomst met leden uit Drenthe. Je zou kunnen zeggen: een digitale regionale bijeenkomst, is dat niet een beetje vreemd? Immers, als je een internetbijeenkomst hebt, kunnen de deelnemers toch overal vandaan komen. En niet alleen uit een bepaalde regio.
Klopt, dat is zo. Toch kozen we voor een regionale internetbijeenkomst omdat we een opstap wilden maken naar de periode na de lockdown, na de coronabeperkingen. We weten van de leden dat ze heel graag weer naar huiskamergesprekken willen kunnen gaan en die gaan heus wel weer komen. Het Forum dat net van start is gegaan, zal een mooie aanvulling zijn, maar voor sommigen niet voldoende.
Voor de bijeenkomst hadden zich 85 leden aangemeld en namen er 66 aan deel. Het betrof een internetlezing over laatstewilmiddelen en via de chat werden er vragen gesteld. Daarna werd de leden de gelegenheid geboden om in drie internethuiskamers plaats te nemen: Assen, Emmen en Hoogeveen. Daar kon op kleine schaal verder worden gesproken en informatie uitgewisseld. Er werden onder andere initiatieven genomen voor echte huiskamergesprekken voor het moment dat het weer kan.
Het was een eerste proeve van een regionale internetbijeenkomst. Er waren nog wat kleinere problemen met het geluid, maar die gaan we oplossen.Inmiddels staat de opgenomen bijeenkomst op de ledenpagina.
”ZO ZOU IK ’T OOK WENSEN”
U hoort over een meneer Jansen. Hij roept zijn familie bijeen om samen zijn 71ste verjaardag te vieren. Het zal zijn laatste verjaardag zijn, heeft hij besloten. Hij geeft zijn familie twee maanden de gelegenheid om aan dit idee te wennen en samen met hem naar het einde toe te groeien. Openstaande dingen kunnen dan worden afgerond.
Dit wil meneer Jansen zijn familieleden persoonlijk vertellen, hen meenemend in de achtergrond van zijn besluit.
Wat vindt u hiervan?
Dit is een van de vragen in de huidige, anonieme online dialoog over sterven onder regie van Coöperatie Laatste Wil. De dialoog loopt nog, maar eerste uitkomsten zijn al zichtbaar. Op dit moment hebben ruim duizend mensen meegedaan. Bijzonder is dat 77% daarvan de keuze van meneer Jansen begrijpt of goed begrijpt. Slechts 7% van de deelnemers uit zich negatief over het besluit van Jansen.
Op dit moment kunt u het nieuwe boek Om de dooie dood niet! bestellen. U kunt 1, 2, 5 of 10 exemplaren van het boek ontvangen. En daar anderen een plezier mee doen. De prijzen ziet u in de webshop. Wilt u meer exemplaren? Graag! Stuurt u dan een bericht naar post@laatstewil.nu.
Binnenkort kunt u ook folders van de CLW bestellen. Deze zijn uiteraard kosteloos. Laat ons weten hoeveel folders u wilt bestellen. Het is fijn als u folders aan mensen in uw omgeving wilt uitdelen.
FILMS EN DOCUMENTAIRES
De website THE END is een verzamelplaats van binnen- en buitenlandse speelfilms, korte films en documentaires over het zelfgewilde levenseinde en meer. Klik hier om het aanbod te bekijken.
